Më datën 21 janar, 2017 në ambientet e Institutit Albanologjik të Prishtinës u mbajt Konferenca Shkencore “72-vjetori i ekzekutimit të Aqif Blytës dhe Ahmet Dacit – Masakra në Haxhet të Pazarit të Ri.” Konferenca u organizua nga organizat “Kosova për Sanxhakut” nën përkujdesjen e kryetarit të Komunsës së Gjilanit z. Lutfi Haziri.
Në konferncë morën pjesë referuaes nga viset e ndryshme të Kosvës dhe nga Sanxhaku, njëherit në sallë ku zhvilloheshin punimet e Konferncës ishin prezent familjarët e Aqif Blytës dhe Ahmet Dacit, si dhe familjarët e pejsëmarrësëve të Luftës për Mbrojtjen e Pazarit, si ata të Shaban Palluzhës, Sak Fazlisë, Mulla Zekë Bërdynës etj.
Në konferencë me kumtesat e tyre u paraqiten historianë, politikologë, publicistë të ndryshëm nga Kosova dhe Sanxhaku, të cilët me kumtesat e tyre ngjallën emocione te të pranishmit. Ndërsa pjemarrësit vlerësuan lart punimet e Konferencës, dhe u shtrua nevoja e organizimit edhe në të ardhmën aktivitet të ndryshme si trueza, akademi solemne, me qëllim të përafrimt, ngjalljen e kujesave historike për të kaluarën e krahinës së Sanxhakut, pothujase të harruar.
Për përsonaliten e Aqif Blytës dhe Ahmeta Dacit, referuaesit me kumtesa e tyre, shpalosen të dhëna historike deri më tani të pa thëna.
Prof. Dr. Hakif Bajrami, kumtesen e tij ia kushtoi aktivitetit politik të Aqif Blytës, me theks të veçant aktiviteti i tij në mes të Dy Luftrave Botrore. Alban Dobruna nga instituti i Historisë, foli për “Xhemmijetin” dhe kontributi i Aqif Blytës në këtë organizatë atëherë të vetmë politike.. Profesori nga Sanxhaku Admir Muratoviq, vemendje të veçant i kushtoi krimeve në Haxhet të Pazarit me theks të veçant ekzekutimi i Aqif Blytës dhe Ahmet Dacit.
Fazli Muriqi kumtesen e tij ia kushtoi organizimit të shkollave në Pazarin e Ri dhe në Sanxhak gjatë Luftës së Dytë Botrore dhe kontributi i këtyre kolosëve në shkollimin e popullatës në gjuhën shqipe.
Dr. Bedri Muhadri, foli per kontributin e hasjanëve në Mbrojtjen e Pzarit të Ri. Ndërsa, Zahir Katsrati foli për rolin e komandatit Shaban Palluzha në mbrotjen e kësaj treve nga rreziku i zhdukjes së popullatës nga forcat çetnike.
Besim Morina u paraqit me kumtesn “Roli i prijesve te Drenicës ne mbrojtje te popullsisë autoktone të Sangjakut”. Ndërsa Fazli Muriqi, foli me temën: Sak Fazlia, Bajraktari i Rugovës dheAqif Blyta. Ku shtroi të dhëna intersante, bashkëpunimin e tyre për qështjen kombëtare.
Ali Daci, komtesen e vet ia kushtoi përsonalitetit të Ahmet Dacit, kontributin e tij në Sanxhak.
Nexhmedin Spahiu, u përqenrua në rolin e Luftës së Kolashint dhe rrethanave historike të asaj kohe në mbrojtjen e trojeve etnike, në rapot me ngjarje e sotme.
Ismet Azizi, udhëheqës i organizatës “Kosova për Sanxhaku” kumtesen e vet ia kushtoi itelektualit, ushtarakut , me theks te veçant diplomatit Aqf Blyta. Ai foli për rolin diplomatik të Aqif Blytës ne Mbrojtjen e e të drjetave të popullatës së Sanxhakut dhe Kosovës në rrafshin politik përballë Serbisë, pengimin e shpërnguljes si dhe sezibilizimin e kësaj qështje në rrafshin diplomatik, duke njiftuar opinion evropian dhe kërkeasa veta të vazhdushme nga Turqia në pengimin e shpërnguljes .
Ne fund pjesëmarres të shumtë siç ishin. Mujë Rugova, Rexhep Abazi, Adem Shkreli, Mazllum Baraliu, Muharrem Gashi, Kenan Kutagiq, Sabri Tahiri me diskutimet e tyre, përgësuan organizatën “Kosva për Sanxhakun”, shtruan qështjen e bashkëpunimit më të madh në mes Kosovës dhe Sanxhakut në të gjitha lamitë, duke pasur në konsideratë të kaluarën e përbashkët dhe etnisë së përbashkët, me theks të veçant shtrirjes së dorës së bashkëpunimit për një të ardhme të mirë.
