Shkruan: Dr. Besim Guda, Internist-Kardiolog në Spitalin e Përgjithshëm në Gjilan
Kolesteroli është një substancë yndyrore që qarkullon në gjakun tuaj. Trupi juaj prodhon pak kolesterol. Pjesën tjetër e merrni nga ushqimet që hani.
Trupi juaj ka nevojë për pak kolesterol për të ndërtuar qeliza të shëndetshme dhe për të bërë hormone. Por kur keni shumë kolesterol, ai mblidhet brenda arterieve tuaja dhe bllokon rrjedhën e gjakut.
Pasja e një kolesteroli të lartë të patrajtuar mund të rrisë rrezikun e sëmundjes së zemrës, sulmit në zemër dhe goditjes në tru.
Ekzistojnë dy lloje të kolesterolit:
Kolesteroli me lipoproteinë me densitet të ulët (LDL) është lloji jo i shëndetshëm që ndërtohet brenda arterieve tuaja.
Kolesteroli me lipoproteinë me densitet të lartë (HDL) është lloji i shëndetshëm që ndihmon në pastrimin e kolesterolit LDL nga gjaku juaj.
Nëse nivelet tuaja të LDL ose kolesterolit total janë shumë të larta, mjeku juaj mund të rekomandojë ndryshime në stilin e jetës dhe ilaçe për t’i përmirësuar ato.
Këtu janë disa këshilla për t’ju ndihmuar të sillni numrat tuaj të kolesterolit në një gamë të shëndetshme.
Shikoni rreziqet tuaja
Kolesteroli i lartë mund të mos jetë kërcënimi i vetëm për zemrën tuaj. Pasja e ndonjë prej këtyre faktorëve të rrezikut mund të rrisë shanset tuaja për të pasur një sulm në zemër ose goditje në tru:
një histori familjare të sëmundjes së zemrës
presion të lartë të gjakut
pirja e duhanit
mungesa e aktivitetit fizik
mbipesha
diabeti
Nëse keni ndonjë nga këta faktorë rreziku, flisni me mjekun tuaj për mënyrat për t’i menaxhuar ato.
Pyesni mjekun tuaj se ne cfare shifrash keni nevojë për të ulur kolesterolin tuaj LDL dhe për të rritur kolesterolin tuaj HDL. Nivelet e mëposhtme janë ideale:
kolesteroli total: më pak se 200 mg / dL
Kolesteroli LDL: më pak se 100 mg / dL
Kolesteroli HDL: 60 mg / dL ose më i lartë
Nivelet e synuara të kolesterolit tuaj mund të jenë pak më të ulëta ose më të larta në varësi të moshës, seksit dhe rreziqeve të sëmundjeve të zemrës.
Ndryshoni dietën tuaj
Bërja e disa ndryshimeve në dietën tuaj mund të ndihmojë në sjelljen e numrave tuaj në nivele të shëndetshme. Shmangni ose kufizoni ushqimet që përmbajnë këto lloj yndyrnash:
Yndyrnat e ngopura. Produktet me bazë kafshësh rrisin kolesterolin LDL. Mishi i kuq, qumështi me yndyrë të plotë, vezët dhe vajrat bimorë si palma dhe vaji i kokosit janë të gjitha të pasura me yndyrë të ngopur.
Yndyrnat trans. Prodhuesit prodhojnë këto yndyrna artificiale përmes një procesi kimik që e kthen vajin e lëngshëm të perimeve në një lëndë të ngurtë. Ushqimet me shumë yndyrna trans përfshijnë ushqime të skuqura, ushqime të shpejta dhe produkte të pjekura. Këto ushqime kane vleras të ulëta në ushqim dhe mund të rrisin kolesterolin tuaj LDL.
Shumë prej ushqimeve të renditura më sipër janë gjithashtu të larta në kolesterol, duke përfshirë mishin e kuq dhe produktet e qumështit me yndyrë të plotë.
Nga ana tjetër, ushqime të caktuara mund të ndihmojnë ose të ulin kolesterolin LDL drejtpërdrejt ose të bllokojnë trupin tuaj nga thithja e kolesterolit. Këto ushqime përfshijnë:
drithërat, si tërshëra dhe elbi
arra dhe fara
avokado
fasulet
vajra të shëndetshëm, si luledielli, lulelakra, avokado dhe vaji i ullirit
peshk yndyror, si salmoni, skumbri dhe harenga
soje
fruta, si molla, dardha dhe manaferrat
produkte të pasuruara me sterole dhe stanol, si lëng portokalli dhe mandarine !
