Shkruan: Refik HASANI
Në përkujtim të 22 vjetorit, kur nga disa lokalitete të tri Komunave, banorët shqiptarë u dëbuan dhe i lanë trojet e tyre nga presionet, dhuna, ku kulmi i të zhvendosurve ishte pikërisht në këtë datë. Disa vendbanime shqiptare të brezit kufitarë u zbrazën tërësisht, nga presionet e shumta të forcave serbe që ti lëshojnë trojet e tyre.
Ndodhi largimi i popullatës autoktone në mënyrën e detyrueshme nga kjo hapësirë, në format më të dhimbshme .Veçmas disa lokalitetet apo zona kufitare të Komunës së Bujanocit dhe Medvegjës pothuajse u zbrazën tërësisht. Vetëm nga qershori 1999 deri më 31 dhjetor 2002 nga tri Komunat u zhvendosën 11.783 banorë shqiptarë, një pjesë e tyre u kthyen nëpër shtëpitë e tyre, por se sa u kthyen e sa mbetën nuk ka shënime të sakta. Dita e mërkurë e 23 qershorit 1999, për banorët e shqiptarë të tri Komunave e pësuan dhe mbetën shkretë pa banorët e vetë për shkak që në këto anë filluan të arrijnë forca të mëdha të ushtrisë, policisë dhe xhandarmërisë që tërhiqeshin nga Kosova.
Deri më sot nuk është bërë asgjë edhe pas 22 viteve, për këto familje, për krijimin e kushteve për kthim. Deri më sot askush nga përgjegjësit institucional qendror të Republikës së Serbisë nuk i ka vizituar e le të afroj ndonjë projekt a program serioz për kthim apo integrim aty ku janë. Tema për kategorinë e të dëbuarve, zhvendosurve dhe të shpërngulurve nuk guxon të jetë e anatemuar dhe sikur të jen qytetarë të askujt.
