Trimrron Rexhepi
Kjo poezi, “Sprova e këngës” nga Meti (Mehmetali) Rexhepi, është një tekst thellësisht metaforik dhe filozofik, që mund të lexohet si një reflektim mbi procesin krijues dhe rolin e artistit përballë sfidave të brendshme dhe të jashtme. Le ta analizojmë në disa shtresa:
Titulli – “Sprova e këngës”
Fjala “sprovë” sugjeron një test, një përballje, ndërsa “kënga” simbolizon artin, shprehjen, ndoshta edhe vetë jetën. Pra, që në titull, kemi një tension midis krijimit dhe pengesës, një duel midis frymëzimit dhe errësirës.
Strofa e parë
mëtimi le t`mi shtangë kordat
lë të jem zëri që lëviz të rënët
dëshmor i drithërimës së tingujve
sytë e veshët i mbyllen kakofonisë bizantine
Këtu poeti shprehet si një zë i guximshëm që sfidon heshtjen dhe kaosin.
• “Mëtimi” është synimi, ambicia, por në këtë rast ai lejon vetë kordat (simbol i zërit ose instrumentit muzikor) të ngurtësohen, si një flijim në emër të një misioni më të madh.
• “Zëri që lëviz të rënët” – është një metaforë e fuqishme: artisti ngjall kujtesën, ringjall të harruarit, të vdekurit shpirtërisht ose fizikisht.
• “Dëshmor i drithërimës së tingujve” – autori shfaqet si viktimë e ndjeshmërisë së tij, një njeri që ka dhënë gjithçka për artin.
• “Kakofonia bizantine” përfaqëson kaosin, falsitetin, zhurmën e botës, të cilës ai zgjedh t’i mbyllë sytë dhe veshët – një akt i vetëmbrojtjes dhe përqendrimit në të vërtetën e brendshme.
Strofa e dytë
i shtruar në letër dhe sy të pambyllur
çfarë i lypje verës së saj
veçse një galdim të përkorë
që djersët e lotët pikë pikë pikë e shkrinë të tërën pastaj
• “I shtruar në letër” – ai është i përulur, i shtrirë, një trup i bërë poezi.
• “Sy të pambyllur” – vigjilencë, mosdorëzim, dëshmi se edhe në përulësi, krijuesi mbetet i zgjuar.
• “Vera e saj” mund të përfaqësojë frymëzimin femëror, jetën, dashurinë, apo vetë muzën.
• “Galdimi i përkorë” është një gëzim i brendshëm, modest – jo eufori, por një kënaqësi që ndrit nga vuajtja.
• Djersa dhe lotët “e shkrinë të tërën” – përmbyllje të procesit krijues përmes dhimbjes, sakrificës emocionale.
Strofa e tretë
një ditë ideve të tija në partitura
befas po ia zinte udhën një ortek
një mal bore i zi e mbyllte çdo shteg
Këtu, shpresa ndërpritet brutalisht.
• “Partiturat” – është gjuha e muzikës, ide të strukturuara në art.
• Por “një ortek”, një katastrofë e papritur, ndalon gjithçka.
• “Mali i borës së zezë” – një paradoks i fuqishëm poetik: bora, që zakonisht përfaqëson pastërtinë, tani është e zezë – shpresë e kontaminuar, ftohtësi që vret. E gjithë rruga e mbyllur – një bllokim total i shpirtit apo artit.
Strofa e katërt
lugina u bë liqen dhe prapakthimi
po e shpinte në nismën e mëtimit
ndoshta në fushën e gjerë pluhurore të dëshpërimit
• Transformimi i peizazhit – lugina në liqen – është një metaforë për përmbytjen emocionale.
• “Prapakthimi” – një regres, një rikthim në pikën zero.
• “Fusha pluhurore e dëshpërimit” – një imazh i zbrazëtisë, një hapësirë ku arti humbet rrënjët dhe shpresën.
Përmbledhje
Kjo poezi është një udhëtim përmes ëndrrës, krijimit, sfidës dhe dështimit. Është një meditim për peshën e të qenit artist në një botë që shpesh e mbyt bukurinë me kakofoni. Meti Rexhepi përdor gjuhë të ngjeshur me simbole dhe ndjeshmëri të thellë për të trajtuar dramën e përjetshme të krijimit përballë kaosit dhe heshtjes.
Gjilan, 2025
