Në 16-vjetorin e vdekjes të atdhetarit të madh të kombit Raif Halim – Cërnica.
Shkruan: Tefik Selimi
Raif Halim – Cërnica është një figurë e shquar atdhetare. Ky njeri ishte veteran i lufës, i demokracisë dhe njeri i dalluar i kultrurës shqiptare. Veprimtaria e tij atdhetare e kulturore, është pjesë e atdhedashurisë së tij, i cili, tash e 16 vjet na mungon. Ai vdes, më 1 maj të vitit 1999. Ai të përkujton atdhetarin e denjë, punë madh e ball-lart. Por, ai sot përkujtohet edhe si njeri human e me zemër të gjerë prej njeriu me dije. Kjo është një vdekje e parakoshme, ku lufta e fundit (1999) ia “krijoi” gjendjen e rëndë e të papërballueshme të jetës. Ai shihte e dëgjonte lajme të hidhura dhe të rënda për popullin e vet që jetoi nën tutelën e një regjimi ushtarak policor serbe. Kjo gjendje e rëndë, zatën, Raif Halimin ia solli vdekjen para kohe dhe të dhimbshme.
Në një fjalë rasti, z. Kadri Osmani, me rastin e vdekjes së tij, pati shtuar: “Ai ishte i madh me dije, por i madh edhe si njeri në mesin e njerëzve atdhetarë. Vlerën e tij, sa ishte gjallë, pak kush ia dinte. I ndjeri Raif Halimi nuk i ka paditur as vjedhësit e Fjalorit të vet serbokroatisht-shqip! Mbase, duke i mëshiruar, do të ketë thënë: Zot, fali se nuk dijnë se çfarë bëjnë!” Turp i përjetshëm i kundërshtarëve të tij antikombëtarë!” Jo vetëm kaq. Raif Halimi – Cërnica lindet në fshatin Cërnicë të Gjilanit, më 1926. Ishte nga një familje me traditë patriotike e atdhetare. Ishte bir i të madhti atdhetar, Ramiz Cërnica. Një figurë e shquar atdhetare shqiptare. Ai (Ramiz Cernica), i cili me një JO të madhe, në Mbledhjen e Dytë të Prizrenit, të vitit 1945 e shprehu vendosmërinë e tij se “populli shqiptar nuk do të jetojë të jetojë me njerkën Serbi, por do të bashkohet me Nënën Shqipëri”! Ai atë kohë ishte i ri.
Për veprimtarinë patriotike, ai dënohet më pushkatim, më 1945. Më vonë, ky dënim i shndërrohet në 20 vjet të rëndë burg, ku 18 vjet i mban në burgjet e Mitrovicës së Sremit. Gjatë kohës së mbajtjes së dënimit, ai formon së bashku me Ramadan Rexhën dhe Ismet Boletinin bërthamën e parë të Organizatës Nacionale-Demokratike Shqiptare. Raif Halimi nuk ishte nga ata njerëz që qëndroi duarkryq. Ai gjeti kohë të punojë edhe gjer sa ishte i burgosur dhe i izoluar nga familja e tij. Me këtë rast, sa ishte ai burgosur, shkroi librin “Historia jonë kombëtare”. Përcjellësit ogurzi të pushtetit të asaj kohe ia dëftojnë dhe ia rrëmbejnë dorëshkrimin e vetëm të librit. Ky libër, si thonë disa të afërm të tij, i gjendet diku në Ministrinë e Punëve të Brendshme. Veprën e kanë përkthyer Mark Gashi, Limin Staneci dhe Avni Tërnovci. Kur pushtetarët e lexojnë librin në fjalë, ata e dënojnë Raif Halimin me 8 vjet izolim në vetmi. Përsëri, Raif Halimi veproi e nuk qëndroi duarkryq. Edhe i burgosur dhe me kushte të rënda jete, si i burgosur, ai me zell e hartoi Fjlalorin e parë shqip-serbokroatisht. Pra, ishte njeri me pranga në duar dhe shkroi Historinë tonë kombëtare dhe Fjalorin e parë shqip-serbokroatisht.
Ky fjalor pati rreth 75 mijë fjalë. Por, e keqja është se, ai kurrë nuk e pa dritën e botimit me emrin e tij të vërtetë! Ai fjalorin e shkroi gjer sa ishte i i burgosur nëpër skajeve të gazetave, të cilat fjalë i ruante dhe i shtinte në thes. Dhe, thonë, thesin e barte pas vete se nuk kishte besim tek asnjë njeri aty ku qëndronte i izoluar. Shpeshherë të burgosur, duke parë me thes në dorë, shtojnë se ky njeri është i marrë, sepse nuk ia dinin ata vlerën thesit që e barte pas vete. Raif Halimi – Cërnica, kur lirohet nga burgu, në vitin 1962, thonë se shumë gazeta kanë shkruar se si një i burgosur politik, pra, Raif Halimi, doli nga burgu me një Fjalor voluminoz dhe me rëndësi të madhe për kulturën.
Por, çka ngjau?! Pushtetarët shkruanin se për të burgosurit kanë krijuar kushte edhe për të shkruar libra e për ngritje të tjera intelektuale!? Por, e vërteta ishte krej ndryshe. Ai bënte punë pa kushte elementare. Ai (Raifi), pas tre muajve të lirimit nga burgu, pushtetarët e marrin ushtar. Dhe, ajo më e keqja ishte se ky, pasi e kryen shërbimin ushtarak, më 1964, e merr Fjalorin dhe e qon për ta botuar në Institutin Albanologjik në Prishtinë. Edhe këtu kalon 6 apo 7 muaj dhe nuk i japin asnjë përgjigje. Kur pyet R. Halimi për fatin e Fjalorit, ai merr përgjigjen se ish Komiteti dhe UDB-ja nuk po ia lejojnë botimin.
Raif Halimi e merr Fjalorin krejt pjesë pjesë, ku “mjeranët” e kohës menduan se autori nuk do ta marrin si të tillë. Rafi e merr. Por, gjer sa e patën Fjalorin nëpër duar, e shfrytëzuan për punë të tyre. Aty ishte H. Kaleshi e ndonjë tjetër. Ndërsa, thonë se, Sh. Pllana ka dashur me dhunë t’ua shesë Fjalorin për ta shfrytëzuar për interesa të veta e të pushtetit të asaj kohe. Historia e këtij fjalori është mjaft e gjatë e me “sakrifica” të tjera. E, Fjalorin e R. Halimit të shkruar origjinal nga vetë dora e tij, e mbuloi pluhuri i kohës, i cili as sot e kësaj dite nuk pa botimin në ndonjë shtëpi botuese! Por, shpresojmë se, një ditë prej ditëve të ardhshme, ky Fjalor i Raif Halimit do të botohet si janë botuar fjalorët tjerë.
Dhe, në fund të prillit të vitit 1999, shtëpia e Raif Halimit qe djegur nga barbarët serbë. Fatbardhësisht, Fjalori i tij, shpëton nga më e keqja, i cili i përballoi kohës. Ky është fati i Fjalorit të Raif Halimit, një atdhetar i shquar shqiptar. Pra, edhe i burgosur politik dhe me pranga në duar, ai shkroi librin “Historia jonë kombëtare” dhe Fjalorin shqip…”, i cili, edhe sot e kësaj dite pret botimin e tij si krejt librat autorëve të tjerë shqiptarë. Tefik Selimi
