Duke u mbështetur në këtë zbulim gjuhësor, ai formuloi metodologjinë shkencore se trajta Dimiter Dimitri ishte e gjuhës shqipe, trajta Dimitar Dimitriq apo Dimitrijeviq ishte trajtë serbe sllave, Dimitar Dimitrov, trajtë e vjetër sllave e bullgare e kështu me radhë me të gjithë emrat e pranishëm në defterët e kohës.
Në librin e tij “Popullsia e Kosovës gjatë shekujve XIV-XVI” që ishte edhe temë e doktoraturës, Muhamet Tërnava i vuri bazën shkencore pranisë së elementi shqiptar në viset e Kosovës, në shtrirje diakronike e sinkronike, duke përfunduar se në vitin 1455 në trevat e Kosovës së sotme popullata shumicë me 82 për qind ishte shqiptare, ortodokse, pastaj popullata sllave serbe, etnoset e caktuara si vllahet, raguzianët, hebrenjtë, turqit e të tjerë për bën jo më shumë se 18 për qind të popullatës së shënuar në defterët me rastin e instalimit të administratës turke në Kosovë
Për shkak të këtij zbulimi shkencor që dokumentonte praninë historike të shqiptarëve në Kosovë, regjimi i kohës nuk ia lejoi që temën e magjistraturës ta mbronte në Prishtinë, por u detyra ta mbronte në Zarë të Kroacisë.
Muhamet Tërnava u lind në vitin 1947 në Lismir, ish Dobërdub. Ishte djali i Mulla Ademit hoxhë i njohur dhe me autoritet në këto anë. Shkollën fillore e kreu në vendlindje, shkollën e mesme, gjimnazin e mbaroi në Prishtinë ku ka kryer edhe studimet në degën e Historisë në Fakultetin Filozofik. Ka magjistar në Zarë dhe ka doktoruar në Zagreb.
Ka marrë pjesë në demonstratat studentore të vitit 1968. Ishte shok ideali me Jusuf Gërvallën me të cilin edhe ka mbajtur korrespondencës gjatë kohës së arratisë së tij. në Gjermani prej vitit 1979 e deri në vitin 1981.
Shërbimi sekret serb e kishte gjurmuar dhe më në fund e kishte burgosur në nëntor të vitit 1981 kur edhe ishte dënuar me burg së bashku me veprimtarët: Kadri Rexha dhe Shaqir Shaqiri.
Gjatë kohës së hetimeve në Burgun e Prishtinës, inspektorët e UDB-së i kishin inskenuar një prapaskenë të rrezikshme për jetën dhe shëndetin e tij. Ata i kishin dërguar në qelinë e tij një vozitës serb, i arrestuar gjoja për delikt në komunikacion. Serbi pas një kohe e kishte provokuar dhe e kishte sulmuar duke ia përplasur kokën për radiatorin e qelisë. Pasojat e atij sulmi, i cili i kishte prekur edhe një pjesë të ndjeshme të trurit i ka vuajtur gjatë kohës së burgut por edhe deri në fund të jetës. Pas daljes nga burgu në vitin 1983, iu mor e drejta e ushtrimit të profesionit dhe nuk iu lejua të punonte në arsim apo as në institucione. Për ta mbajtur familjen dhe për t i ndihmuar bijat të shkolloheshin ishte detyruar ta shiste tokën që e kishte trashëgim nga i ati.
Në vitin 1996, Instituti i Albanologjisë i kishte botuar veprën, “Popullsia e Kosovës gjatë shekujve XIV-XVI”, e cila deri atëherë ishte trajtuar si vepër i ndaluar dhe nuk kishte pasur mundësi të kontaktonte me studiuesit dhe lexuesit shqiptarë. Në parathënien e librit punonjësit e Institutit Albanologjik i kishin kërkuar falje që nuk kishin pasur mundësia ta ndihmonin me kohë, në kushte dhe rrethana që tashmë dihen.
Pas luftës së UÇK-së për disa vite ka ligjëruar Historinë e Mesjetës në Katedrën e Historisë në Prishtinë.
Duke qenë i lënduar dhe me pasoja fizike që i kishin prekur edhe sferën mendore, i vetëdijshëm për gjendjen, prej lirimit nga burgu në vitin 1983 e deri në vdekje ka jetuar i tërhequr, por ka qenë tejet mirëpritës, i sinqertë dhe i dashur për të gjitha ata që e kanë vizituar dhe me të cilët ka komunikuar.
Muhamet Tërnava është shembulli tipik i intelektualit të papërkulur shqiptar. Ka qenë i vetëdijshëm se zbulimi i tij shkencor i kishte vulosur fatin tragjik të jetës dhe ardhmërisë, por kurrë nuk ishte thyer dhe nuk ishte penduar për veprat e tij në shërbim të shkencës shqiptare dhe komit në përgjithësi.
Mund të thuhet me bindje të thellë se Muhamet Tërnava ishte “Anjshtajni” i Historisë së Mesjetës shqiptare. Lexojeni veprën e tij me kujdes, zbulimin e tij gjuhësor, të cilin nuk e kishte vërejtur madje as Eqrem Çabej e Selami Pulaha, dy studiuesit më të mëdhenj shqiptar të kohës, dhe, do të bindeni se çfarë zbulimi epokal ka bërë Muhamet Tërnava.
Ishte stoik në jetë, shkencëtar i paanshëm dhe shumë i thellë në vrojtimet e tij studimore, bashkëshort, vëlla, baba i dashur për bijat, gjysh i nderuar për nipat e mbesat, përjetë i paharrueshëm për të afërmit dhe shokët e idealit. (Ahmet Qeriqi)
